Co to jest TMS (rTMS)?
Przezczaszkowa stymulacja magnetyczna (ang. Transcranial Magnetic Stimulation – TMS) stanowi alternatywny sposób leczenia niektórych zaburzeń psychicznych.
Jest to nieinwazyjna metoda oparta na wykorzystaniu pola magnetycznego oraz zjawiska indukcji elektromagnetycznej do precyzyjnej neuromodulacji aktywności neuronalnej mózgu. Aparat wytwarza krótkie impulsy magnetyczne o mocy porównywalnej z rezonansem magnetycznym. Bezboleśnie penetrują one tkankę mózgową na głębokości ok. 2-3 cm, indukując w neuronach tzw. prąd depolaryzacyjny. W ten sposób możemy pobudzać aktywność kory mózgowej w miejscu stymulowanym oraz na drodze modulacji transsynaptycznej wpływać na aktywność sąsiednich struktur mózgu. Stymulacja jest całkowicie bezpieczna, nie wymaga znieczulenia, a powrót do normalnej aktywności jest możliwy bezpośrednio po zakończeniu sesji. Uważa się, że TMS powoduje zwiększenie wydzielania substancji neuroprotekcyjnych i neuroprzekaźników w mózgu takich jak np. serotonina oraz pobudza procesy powstawania nowych komórek nerwowych.
Największą skuteczność TMS osiąga się się w leczeniu chorych z lekooporną depresją (,,pewna skuteczność” – poziom zaleceń A), gdzie poprawę osiąga się u prawie 70% pacjentów, z czego u ponad 1/3 obserwuje się całkowite ustąpienie objawów.
W ostatnich latach naukowcy z różnych ośrodków badawczych na świecie potwierdzili, iż zastosowanie tej nowej metody terapeutycznej istotnie poprawia funkcje poznawcze pacjentów, w tym pamięć i myślenie. Ułatwia codzienne funkcjonowanie, wpływa korzystnie na nastrój, redukuje lęk, apatię, objawy niepokoju, tym samym poprawia jakość życia pacjentów (np. z zespołami otępiennymi, chorobą Alzheimera) i ich rodzin. Terapia działa także korzystnie poprzez wpływ na neuroprzekaźniki, aktywność receptorów, neuroplastyczność i neurogenezę. Stymulacja określonych obszarów kory ruchowej mózgu zmniejsza nasilenie takich objawów parkinsonowskich jak sztywność mięśniowa, zastyganie, zaburzenia chodu i postawy ciała. Ponadto przy istnieniu wskazań, terapię rTMS można wykorzystać również w celu redukcji objawów depresyjnych i zaburzeń poznawczych towarzyszących chorobie Parkinsona.
Skuteczność TMS jest możliwa i zabiegi te są stosowane również w terapii depresji w przebiegu ChAD, lęku, niepokoju, zaburzeń obsesyjno-kompulsywnych, autyzmu.
TMS jest ponadto stosowana w terapii uporczywych bólów głowy, bezsenności oraz jako “prawdopodobnie skuteczna” – poziom zaleceń C, w terapii głodu alkoholowego czy nikotynowego.
Znajduje również zastosowanie u ludzi zdrowych, dla poprawy funkcji poznawczych (percepcja, pamięć, uwaga), tzw. neuroenhacement.
Wyróżniamy TMS o impulsie pojedynczym lub parowanym, wykorzystywaną głównie do badań fizjologicznych i celów diagnostycznych oraz powtarzalną przezczaszkową stymulację magnetyczną, która podawana w regularnych odstępach czasu, określana jest mianem rTMS (ang. repetitive Transcranial Magnetic Stimulation).
Obecnie w psychiatrii najczęściej mają zastosowanie trzy rodzaje TMS:
rTMS 1Hz – TMS w postaci powtarzanych serii impulsów magnetycznych o częstotliwości 1Hz (tzw. niska częstotliwość);
rTMS 10Hz – TMS w postaci powtarzanych serii impulsów magnetycznych o częstotliwości 10Hz (tzw. wysoka częstotliwość);
iTBS 50Hz – TMS w postaci przerywanej stymulacji seriami theta o częstotliwości 50Hz (ang. intermittent Theta Burst Stimulation);
Jak każda terapia alternatywna, terapia TMS (rTMS) nie zastępuje zasadniczego leczenia, ale też nie koliduje z leczeniem farmakologicznym i może być stosowana zarówno w charakterze monoterapii bądź jako uzupełnienie farmako i/lub psychoterapii.
Terapia.
Kiedy możemy zastosować terapię TMS (rTMS)?
Na podstawie zebranego wywiadu i kwalifikacji przez lekarza oraz złożenie pisemnej zgody pacjenta, terapię TMS (rTMS) prowadzimy w takich przypadkach, jak:
Depresja lekooporna, przy mało skutecznej farmakoterapii bądź niepożądanych objawach stosowanych leków;
Depresja w przebiegu ChAD;
Depresja ciężarnych i poporodowa w okresie karmienia piersią (jako alternatywa dla farmakoterapii);
Depresja towarzysząca innym chorobom;
Zespoły otępienne w tym choroba Alzheimera;
Choroba Parkinsona;
Lęki, niepokój, zaburzenia obsesyjno-kompulsywne;
Autyzm;
Bezsenność;
Bóle głowy;
Uzależnienia (alkohol, tytoń);
Poprawa funkcji poznawczych u ludzi zdrowych (neuroenhancement).
Przeciwwskazania w stosowaniu terapii TMS (rTMS).
Bezwzględnym przeciwwskazaniem do TMS (rTMS) są:
Obecność wszczepionych w głowie lub w jej pobliżu, urządzeń elektronicznych i/lub przedmiotów przewodzących, aktywowanych lub sterowanych w jakikolwiek sposób sygnałami fizjologicznymi (np. urządzenia do głębokiej stymulacji mózgu, implanty ślimakowe, czy stymulatory nerwu błędnego);
Obecność w pobliżu cewki, w odległości nie większej niż 30 cm, materiałów ferromagnetycznych lub innych wrażliwych na pole elektromagnetyczne (z wyjątkiem materiałów dentystycznych), np. implanty ślimakowe, wszczepione elektrody/stymulatory, zaciski lub cewki tętniakowe, stenty, odłamki pocisków, płytki metalowe.
Ze względu na bezpieczeństwo, nie zaleca się wykonywania TMS (rTMS) u osób:
Po przebytych urazach mózgu, udarach, operacjach neurochirurgicznych;
Z padaczką;
Z aktualnie obecnymi objawami psychotycznymi.
Jak to się robi?
Sesje diagnostyczna i terapeutyczna.
Po zakwalifikowaniu przez lekarza i wyrażeniu pisemnej zgody przez pacjenta, rozpoczyna on sesję diagnostyczną – to w jej trakcie zostaną ustalone wszystkie parametry konieczne do prowadzenia sesji i terapeutycznych rTMS.
Krok 1: dobór i ułożenie czepka zabiegowego (dobierany dla każdego pacjenta indywidualnie pod względem rozmiaru, pozwala nanosić markerem na materiale potrzebne oznaczenia)
Krok 2: wyznaczenie progu motorycznego (MT), określenie amplitudy MT do stymulacji oraz lokalizacji miejsca zabiegowego (stymulacji) z oznaczeniem jego na czepku zabiegowym. Sesję wykonuje się przy pomocy cewki C-B60, generującej pojedyncze impulsy w zadany obszar. Reakcję obserwuje się na monitorze MEP generującym obraz impulsu z elektrod umieszczonych w obszarze mięśnia odwodziciela krótkiego kciuka prawej dłoni.
Sesja diagnostyczna, z uwagi na konieczność precyzyjnych pomiarów, może trwać od kilkunastu do kilkudziesięciu minut.
Sesja terapeutyczna wykonywana jest przy pomocy cewki Cool-B65, przyłożonej do głowy w obszarze stymulacji (oznaczonym na czepku zabiegowym) i z amplitudą, określonymi w trakcie sesji terapeutycznej, po uprzednim usadzeniu pacjenta w regulowanym fotelu terapeutycznym, ułożeniu czepka zabiegowego, jak podczas sesji diagnostycznej i unieruchomieniu głowy przy pomocy poduszki próżniowej.
W zależności od zadanego protokołu, sesja terapeutyczna trwa od 4 do 38 minut.
Sesje odbywają się w cyklach 5-dniowych.
Efekt terapeutyczny można zaobserwować niekiedy już po 10 sesjach (2 tyg.), ale zwykle potrzeba na to 20-30 sesji (od 4 do 6 tygodni).
Jak każda terapia alternatywna, terapia TMS (rTMS) nie zastępuje zasadniczego leczenia, ale też nie koliduje z leczeniem farmakologicznym i może być stosowana zarówno w charakterze monoterapii bądź jako uzupełnienie farmako i/lub psychoterapii.
ZESPÓŁ
CENNIK WIZYT I ZABIEGÓW rTMS
Wizyta KwalifikacyjnA
- z sesją diagnostyczną przy pomocy cewki C-B60
- z pierwszą sesją terapeutyczną przy pomocy cewki Cool-B65
- czas wizyty oraz sesji do kilkudziesięciu minut
SESJA terapeutycznA
Standardowa
- przy pomocy cewki Cool-B65
- czas sesji 38 minut
sesja terapeutycznA
Theta Burst
- przy pomocy cewki Cool-B65
- czas sesji 4 minuty
GALERIA
